Obeležena 107. godišnjica Jablaničko-topličkog ustanka

Polaganjem venaca na Spomen obeležje ratnicima u selu Obilić, kraj Bojnika, obeležena je 107. godišnjica Jablaničko-Topličkog ustanka. Vence su položili delegacije Opštine Bojnik, bojničkog opštinskog odbora Saveza potomaka ratnika Srbije 1912-1920, opštinskog odbora SUBNOR-a Bojnik i delegacija udruženja boraca iz Lebana.

Prisutnima se obratio Veroljub Trajković, potpredsednik Republičkog odbora saveza potomaka ratnika Srbije, koji je govorio o istorijskoj važnosti ovog ustanka, pritom naglasivši da bi o ovom ovom ustanku trebalo govoriti kao o Jablaničko-Topličkom ustanku i zaključio da treba ubuduće koristiti upravo ovaj termin. U kulturno-zabavnom programu učestvovali su učenici STŠ „Boško Krstić“ u Bojniku, Strahinja Mihajlović, Lazar Stojanović i Iva Milošević.

Jablaničko-Toplički ustanak je podignut za vreme Prvog Svetskog Rata. Trajao je svega mesec dana, od 26.02 do 25.03 1917. godine, a neposredan povod ustanka bila je mobilizacija muškaraca starosti od 18-35 godina u bugarsku vojsku, sa ciljem da se te jedinice pošalju na Solunski front, gde bi se borile upravo protiv srpske vojske.

Među vođama ustanka su bili, između ostalih, Kosta Vojnović Kosovac i Kosta Milovanović Pećanac. Prostor obuhvaćen ustankom obuhvatao je teritoriju Toplice, Puste Reke, Jablanice, Jastrepca, Rasine, kao i istočnih i srednjih delova Kopaonika. Srpska Vrhovna komanda je Pećanca avionom spustila u selo Mehane na Radan planini. Plan je bio da Pećanac pokrene ustanak, ali tek kad Bugari krenu u povlačenje i kad se proboj Solunskog fronta bude očekivao svakog trenutka.

Zbog toga je bio organizovan skup Srpskih četovođa 21.02.1917. godine, u selu Obilić. U kući Petra Dragovića dva dana su boravili Vojnović i Pećanac i tu je donesena odluka o pokretanju ustanka, ali su, zbog sukoba na terenu, borbe počele pre no što su komandanti stigli na teren. Bilo je 300 srpskih prvaka, od toga 150 konjanika, naoružanih sa dva topa, jednim minobacačem i puškama.

Kod Bojnika se sa Bugarima sukobio Milinko Vlahović 24.02 i pobedio, a najveće gubitke Bugari su imali u borbama oko Žitnog Potoka i Zlate. Širila se oslobođena teritorija. Ustanak je krvavo ugušen, jer se protiv 13.000 ustanika našlo 60.000 neprijateljskih vojnika. Došlo je do brutalne odmazde gde je stradalo preko 20.000 ljudi. Ostale su samo komitske i gerilske čete koje su povremeno delovale sve do proboja Solunskog fronta.

IS/LJS